Focus op inclusieve vacatureberichten
Het is belangrijk om stil te staan bij de taal die je gebruikt in de externe communicatie van je organisatie zoals in je vacatureteksten. Door aanpassingen in je taalgebruik kunnen problemen rond inclusie niet volledig worden opgelost. Deze bewustwording biedt wel een kader voor communicatie en interactie. Taal speelt een cruciale rol in inclusieve rekrutering- en selectiestrategieën.
“Je kan er als mens en als bedrijf gewoon niet meer om heen. Onze samenleving is superdivers en dat gaat ook niet meer veranderen. Ze zal alleen nog maar diverser worden. En dat merk je ook aan de maatschappelijke discussies die er leven. Als je je als merk of bedrijf niet bewust bent van deze verschuiving, dan word je binnen enkele decennia (of al vroeger) irrelevant. Je moét hier als bedrijf van wakker liggen.”
Hanan Challouki, experte inclusieve communicatie
Hieronder vind je een deel uit de checklist voor een leesbare vacature. Wanneer je vacature helder, duidelijk en leesbaar is opgesteld, weten kandidaten beter wat je verwacht en hebben ze een duidelijk beeld van de functie.
Leg onderstaande aandachtspunten naast het meest recente vacaturebericht uit jouw organisatie. Wat kan je aanpassen in jouw tekst? Vermeld je ook nog een diversiteitsclausule? Herschrijf jouw eigen tekst en leg die voor aan twee collega’s: iemand van het management en iemand met hetzelfde of een gelijkaardig profiel als in de vacaturetekst. Hoe kijken ze naar jouw voorstellen tot aanpassing? Waar kunnen ze zich in vinden? Waarin niet?
Voorbeeld uit de checklist:
- Maak vage indicaties concreet en duidelijk. Vermijd 'regelmatig zaterdagwerk', je werkt in avondshiften'. Gebruik liever 'je werkt 3 zaterdagen op 4', 'je werkt in avondshiften van 18 tot 21 uur'.
- Vermeld duidelijk waar de plaats van tewerkstelling is en hoe je er geraakt met het openbaar vervoer. Vermijd 'werkplek te Vilvoorde'. Geef de volledige straat en ook op hoeveel minuten wandelen van het treinstation Vilvoorde.
- Geef een duidelijke, transparante loonaanduiding en vermijd interpretatie. Vermijd termen zoals 'aantrekkelijk loon'.
Met de handreiking Waarden voor een nieuwe taal van de Code Diversiteit & Inclusie wordt er naar een gedekoloniseerde, inclusieve en toegankelijke taal voor iedereen gestreefd. Taal is een vertrekpunt en geen eindpunt. Lees meer over de kaders voor communicatie en interactie:
1. Download de publicatie Waarden voor een nieuwe taal.
2. Lees de 15 waarden die oproepen tot verandering van binnenuit.
3. Geef extra aandacht aan de aanbevelingen die telkens per waarde worden meegegeven:
- Hoe worden die binnen jouw organisatie toegepast?
- Welke aanbevelingen vind je zinvol? Welke niet?
4. Bespreek jouw bedenkingen met een collega uit het werkveld. Laat jullie niet te veel afleiden door de Nederlandse context van deze publicatie. Veel van de aangereikte tips zijn perfect vertaalbaar naar de Belgische context.
Misschien nog een goed idee: zoek een Nederlandse collega op als gesprekspartner en inspireer elkaar door stil te staan bij wat gelijkend is en wat anders is.
Voorbeeld van de concrete aanbevelingen bij waarde 5 “Mensen zijn mensen”.
Sluit mensen in door te noemen wat ze wél zijn in plaats van wat ze niet zijn. Voorbeeld: ‘persoon van kleur, zwarte persoon’ in plaats van ‘niet-wit’. Voorbeeld: spreek over specifieke continenten in plaats van ‘westers’ en ‘niet-westers’.
Spreek niet over personen en bevolkingsgroepen in termen van natuurverschijnselen. Voorbeeld: 'migrantenstromen', een 'tsunami aan vluchtelingen'.
Pas ook op voor het problematiseren van personen en bevolkingsgroepen. Voorbeeld: ‘vluchtelingencrisis’. Wie bepaalt dat het een crisis is? Voorbeeld: ‘vluchtelingenproblematiek’. Wat is het probleem? Het aantal vluchtelingen? De vluchtelingen zelf? Het beleid? De oorzaak van de vlucht?
Naast de voorbeelden is ook de verklarende woordenlijst op het einde van de publicatie zeker een kijkje waard. Sta even stil bij het lemma Intersectie/intersectionaliteit. Ook dit begrip is richtinggevend bij het opstellen van een inclusieve vacaturetekst.
Met deze tools naar inclusievere vacatureberichten:
Handleiding voor een inclusieve vacaturetekst
Het Kennisplatform Integratie & Samenleving gaat op p. 9 - 11 dieper in op enkele aandachtspunten voor het opstellen van een inclusieve vacaturetekst.
Naar de handleidingChecklist voor een leesbare vacaturetekst
Werkgeversfederatie Verso maakte een checklist voor een leesbare vacaturetekst waarmee je nagaat of je taalgebruik toegankelijk en je functieomschrijving duidelijk is.
Naar de checklistOp zoek naar inclusieve beelden
Enkele databanken die rechtenvrije beelden aanbieden.
Pexels Unsplash NappyVoorbeeld van een vacaturevideo
Vacaturevideo's bieden een authentieke manier om nieuwe kandidaten te werven.
Naar de voorbeeldenAandachtspunten voor een inclusieve vacaturetekst
“Hij is in staat om vanuit de toezichtsrol nieuwe perspectieven in te brengen met oog voor de praktische toepasbaarheid en het maatschappelijk rendement.”
Je kan je veel vragen stellen bij bovenstaande zin uit een vacaturetekst. Zijn ze op zoek naar een man? Wat verwachten ze juist van deze persoon?
Bij een inclusieve rekrutering zorg je voor een vacaturetekst die iedereen aanspreekt en niemand uitsluit. Enkele tips:
- vermeld de organisatiecultuur, ontwikkel- en doorgroeimogelijkheden
- verduidelijk criteria in de vacaturetekst
- vermijd stereotyperingen
- neem relevante functievereisten op
- benoem de meerwaarde van diversiteit
- neem foto’s in de vacaturetekst op
In de handleiding Handvatten ter versterking van culturele en etnische diversiteit aan de hand van voorbeelden in gemeenten heeft het KIS (Kennisplatform Integratie & Samenleving) elk van deze aandachtspunten verder onder de loep genomen (p.9-11).
8 tips voor een inclusiever vacaturebericht
De diversiteitsclausule
Met een diversiteitsclausule spreek je je uit en maak je duidelijk dat iedereen welkom is. Bijvoorbeeld: "Wij selecteren kandidaten op basis van hun talenten en competenties ongeacht leeftijd, geloof, geslacht, herkomst, seksuele voorkeur of handicap."
Voeg dit statement toe als inclusie werkelijk wordt gedragen door jouw organisatie. Zo’n stellingname versterk je gegarandeerd door te koppelen aan je organisatiedoelen of missie/visie. Zet de clausule bovenaan je vacaturetekst.
Beperk het aantal functievereisten
Over welke kwaliteiten beschikt de kandidaat om de functie uit te voeren?
Bij het uitschrijven van een vacaturetekst neem je de functievereisten onder de loep. Zet eerst alle vereisten in een lijstje en schrap de eisen die dubbel voorkomen maar anders worden verwoord. Selecteer 4 tot 5 essentiële eisen voor de functie.
Hou rekening met je eigen vooroordelen
Hoe schrijf jij een vacaturetekst? Gebeurt dat niet vaak aan de hand van een beeld van iemand die op jou lijkt of iemand die jij kent?
Wanneer je een vacaturetekst schrijft, moet je je dus bewust zijn van je eigen vooroordelen. Probeer jezelf niet als de norm te zien, maar bekijk de tekst eens vanuit een ander perspectief. Wil je weten welke vooroordelen je hebt als recruiter? De bouwsteen Geef (on)bewuste vooroordelen geen kans gaat hier dieper op in.
Spreek je lezer aan
Probeer in de vacaturetekst de lezer aan te spreken. Gebruik hiervoor ‘Jij bent’ eerder dan ‘Wij zoeken’. Vaak reageren kandidaten niet omdat ze vrezen er toch niet bij te horen. Er is dan geen herkenbaarheid. Neem bijvoorbeeld een quote op van een medewerker uit de doelgroep die je wilt aantrekken zodat de drempels worden verlaagd en de potentiële kandidaat effectief reageert.
Hoe verwoord je arbeidsvoorwaarden?
Benoem die arbeidsvoorwaarden die bijdragen aan een inclusieve organisatie. Je vermeldt bijvoorbeeld de mogelijkheid om feestdagen vrij te kiezen naargelang de eigen geloofsovertuiging.
Waar zit je doelpubliek?
Merk je dat je je doelpubliek onvoldoende aanspreekt? Onderzoek op welke manier je hen wel kan bereiken en bewandel eens die ongebaande paden voor het werven van medewerkers. Weet je niet waar te beginnen? Bekijk Verruim jouw wervingskanalen in deze D&I-kit en krijg een aantal praktische tips en tricks.
Verschil tussen mannen en vrouwen in taal
Woorden in een taal hebben een genderconnotatie. Wil je ook voldoende vrouwen aantrekken met je vacature? Gebruik dan woorden met een vrouwelijke genderconnotatie. Dat vinden vrouwen aantrekkelijker. Mannen hebben hier niet echt een voorkeur.
Enkele tips uit de schrijfwijzer STEMsters: de taal voor meer vrouwen in wetenschap en techniek van KdG (2015) zijn dan ook om functietitels in paarvorm te zetten, adjectieven met de juiste connotatie te gebruiken, competenties als gedrag te beschrijven.
Ontwikkel je gevoeligheid voor inclusieve taal
Zinnen zoals “Elke vrijdagavond sluiten we de week met een drankje/cocktail.” en “We organiseren leuke activiteiten met Sinterklaas en Pasen." zijn op zich helemaal niet erg. Ze schetsen de sfeer waar de kandidaat terechtkomt en spreken ook heel wat mensen aan.
Wil je echter een diverser publiek aantrekken, dan is het goed om je gevoeligheid voor inclusieve taal te ontwikkelen en daar kritisch naar te kijken. Want wat als je potentiële kandidaat geen alcohol drinkt of andere feestdagen viert? De kans is groot dat de werkzoekende zich niet aangesproken voelt en vervolgens ook niet reageert op je vacaturetekst. Overweeg dus goed welke punten je wel en niet opneemt in je vacaturetekst. Vermeld eerder zaken die inclusiever zijn zoals flexibele uurroosters, een gezonde work-lifebalance en uitgebreide verlofmogelijkheden.
Wat met beeldgebruik?
Zoals je aandacht schenkt aan het taalgebruik, sta je ook stil bij de keuze van de foto’s en afbeeldingen op je vacaturebericht. Stralen jouw geselecteerde beelden inclusie uit? Zijn je taal- en beeldgebruik op mekaar afgestemd?
Zorg voor herkenbare en realistische beelden zodat mensen zich aangesproken voelen. Gebruik ze ook alleen als die effectief overeenkomen met de realiteit op de werkvloer. Enkele tips voor een inclusief beeldgebruik:
1. Breng diversiteit letterlijk in beeld:
- 1 op 3 Belgen van beroepsactieve leeftijd heeft een migratieachtergrond.
- 51% van de Belgische bevolking identificeert zich als vrouw.
- 19% van de Belgen ouder dan 15 jaar heeft een gezondheidsgerelateerde beperking.
2. Werk met zogenaamde "counterstereotypen". Toon mensen die de standaardrollen weerleggen. Breng bijvoorbeeld niet alleen mannelijke technici in beeld, maar ook vrouwen. Of zijn de werknemers op de foto’s grotendeels wit, jong en zonder (arbeids)beperking?
3. Beelden zijn subjectief. Test daarom bij de doelgroep of jouw bericht en beeld goed overkomen. Probeer mensen uit minderheidsgroepen ook te betrekken in de communicatie van verschillende thema’s, niet enkel bij thema’s rond diversiteit.
4. Gebruik ondertiteling of transcriptie voor videomateriaal zodat deze toegankelijk zijn voor een breed publiek.
5. Je beelden moeten realistisch maar ook authentiek zijn. Probeer bijvoorbeeld niet alle diversiteit in één beeld te verwerken of te vervallen in stereotypen. Binnen de diversiteit is er ook diversiteit. Er is absoluut nood aan positieve beeldvorming.
Waar vind je beelden?
Er bestaan talloze databanken met beeldmateriaal dat diversiteit in al haar facetten weergeeft zoals Pexels, Unsplash en Nappy.
Ga voor een vacaturevideo
Vacatureteksten zijn vaak weinig origineel en niet authentiek. Ze geven geen echte inkijk in de organisatie en kunnen eenvoudig worden gekopieerd tussen platformen én bedrijven. Een meer authentieke manier om kandidaten te werven is aan de hand van een vacaturevideo.
Aan de hand van een korte video wordt de vacature gepromoot en krijgen toekomstige medewerkers inkijk in de onderneming. De kandidaten krijgen de "echte" mensen achter de advertenties te zien en voelen zich meer verbonden met de organisatie. Dit is ook het moment om diversiteit in de organisatie op een authentieke manier in de kijker te zetten.
Een video biedt de mogelijkheid om zonder lange omschrijvingen een nieuwe job van uitleg te voorzien. De wereld van recruitment en hr is in de afgelopen jaren sterk veranderd en bijna volledig gedigitaliseerd. Een vacaturevideo vergemakkelijkt het rekruteringsproces en zorgt voor een snellere en betere match.
Is het niet altijd mogelijk om voor elke vacature een aparte video te voorzien? Aan de hand van een filmpje over de werking, geef je de sollicitant een algemene indruk van jouw organisatie. Verspreid de video dan samen met jouw nieuwe vacature.
Voorbeelden